وبلاگ
انحصاروراثت چیست؟؟
انحصار وراثت
زمانی که فردی فوت می کند، اموال و دارایی های او به ورثه به جا مانده از او می رسد. انحصار وراثت در صورتی انجام می شود که فوت فرد متوفی تائید شود. پس از آن تائید فوت فرد، ورثه او تعیین می شوند و ذینفعان می توانند درخواست خود را جهت دریافت حصر وراثت به شورای حل اختلاف اراده دهند. .
گواهی است که توسط شورای حل اختلاف آخرین محل اقامتگاه متوفی صادر می شود و در آن ورثه و میزان سهم آنها از ارث مشخص می شود.
آثار داشتن گواهی حصر وراثت چیست؟
ورثه یا هر ذی نفعی برای هر اقدام حقوقی در ادارات دولتی، دفاتر اسناد رسمی، بانک ها و … نیازمند گواهی مذکور است. بنابراین اگر انحصار وراثت نکنیم امکان تقسیم و یا انتقال ترکه و مراجعه به ادارات دولتی بانک ها نیست.کسی جانشین و قائم مقام شخص فوت شده است که نام به عنوان وارث در گواهی فوت آمده باشد.
مدارک لازم برای درخواست انحصار وراثت چیست؟
- گواهی فوت متوفی که از سال ۹۵ در بعضی استان ها از جمله تهران به صورت الکترونیکی و از طریق سامانه درخواست گواهی فوت اخذ می شود. اگر گواهی فوت ندارید هم ما میتوانیم برای شما اخذ کنیم و هم اینکه اگر یکی از ورثه به هر اداره ثبت احوالی در هر کجای کشور مراجعه کنند به راحتی اخذ می کنند.
- استشهادیه محضری
- شناسنامه متوفی
- عقدنامه یا رونوشت
- شناسنامه وراث
- احیاناً وصیت نامه رسمی شخص فوت شده
- گواهی تسلیم اطهارنامه مالیاتی برای متوفیان قبل از سال ۹۵ که تاکنون اقدامی نکرده اند.
- نگران ناقص بودن مدارک یا عدم همکاری سایر ورثه نباشید با ما تماس بگیرید
برگه استشهادیه محضری حصر ورثه چیست؟
یکی از مراحل انحصار وراثت داشتن برگه استشهادیه است، به این صورت که ۳ نفر در یکی از دفاتر اسناد رسمی حاضر می شوند و با پر کردن فرم مخصوص استشهادیه افراد فوت شده، گواهی می کنند که ورثه متوفی چه کسانی هستند؛ دفتر اسناد رسمی نیز امضا ایشان را گواهی و تصدیق می کند.
توجه داشته باشید که اگر موکل بخواهد توسط وکیل انحصار وراثت وکلای پارسای بدون نیاز به حضور موکل و تدارک شهود ، استشهادیه محضری تهیه میشود. و حتی نیاز به آوردن شاهد توسط موکل هم نخواهد بود.
قانون جدید انحصار وراثت چیست؟
قانون جدیدی وجود ندارد فقط برای فوت شدگان قبل از سال ۹۵ نیاز به اخذ گواهی تسلیم اظهارنامه مالیات بر ارث یا مفاصاحساب مالیاتی برای گرفتن گواهی انحصار وراثت است.
گواهی تسلیم اظهارنامه مالیاتی چیست؟
همانطور که میدانید یکی از وظایف وراث پرداخت مالیات بر ارث است و برای شروع اینکار یکی از وراث باید اظهارنامه الکترونیکی ثبت کند اما اگر متوفی قبل از سال ۱۳۹۵ فوت شده باشد و وراث هنوز اقدامی برای انجام مراحل انحصار وراثت نکرده باشند موظفند که ابتدا و قبل از دادخواست و یا حین انجام مراحل انحصار در شورا، اظهارنامه مالیت بر ارث را ثبت کنند. پس از آن گواهی از اداره مالیات مینی بر اینکه اظارنامه مالیات بر ارث ثبت شده است دریافت میشود و به شورای حل اختلاف داده میشود که به گواهی تسلیم اظهارنامه مالیات بر ارث معروف است.
اما وراث فوت شدگان بعد سال ۱۳۹۵ مثلا امسال ۱۴۰۲ میتوانند اظهارنامه مالیاتی را بعد از انحصار وراثت ثبت کنند
آخرین تغییرات مراحل صدور گواهی انحصار وراثت در رویه قضایی
مطابق بخشنامه شماره ۳۸۳۸۴ مورخ ۷ /۷/ ۱۳۹۹ وزارت دادگستری اگر متوفی دارای اموالی بیشتر ۵۰۰ میلیون ریال معادل ۵۰ میلیون تومان باشد گواهی انحصار وراثت نامحدود صادر می شود و نیازمند نشر آگهی است.
بنابراین اگر شخص فوت شده اموالی کمتر از مبلغ ۵۰ میلیون تومان داشته باشد شوراهای حل اختلاف گواهی انحصار وراثت محدود صادر می‌کنند .مدت زمان آن به دلیل حذف پروسه نشر آگهی بسیار کوتاه تر خواهد بود .
مدت زمان اخذ انحصار وراثت محدود دارای اموال کمتر از پانصد میلیون ریال ۳ تا ۷ روز کاری است شایان ذکر است که سابق بر این ملاک برای حصر ورثه نامحدود سی میلیون ریال بود که هم اکنون مطابق بخشنامه جدید انحصار وراثت مذکور که مورد تایید ریاست قوه قضاییه در مورخ دوم مهر ۹۹ هم قرار گرفته است، اموال متوفی معادل ۵۰ میلیون تومان است.
در صورت عدم همکاری وراث در مراحل انحصار وراثت چه باید کرد؟
ممکن است که به هر دلیل یکی از وراث یا حتی به چند نفر از آنها دسترسی نباشد و یا همکاری لازم را نداشته باشند و یا خارج از کشور باشند. به عبارت دیگر به مدرک شناسنامه ایشان دسترسی نیست در این موارد به تقاضای ذی نفع شورای حل اختلاف از اداره ثبت احوال در این خصوص استعلام می کند. پس نگران عدم همکاری یکی از وراث مطلقاً نباشید. کلا قاعده اینطور است که با درخواست وکیل یا دادخواست دهنده نواقص مدارک از اداره ثبت احوال استعلام خواهد شد. نکته دیگر اینکه وقتی وراث به طبقه دوم و سوم میرسند رویه شوراهای حل اختلاف تهران استعلام است تا محرز شود کسی از طبقه اول باقی نمانده است. ضمنا استعلام نیلز به پرداخت هزینه ندارد.
برای گرفتن حصر ورثه باید به اداره دارایی مراجعه کرد؟
خیر، مگر اینکه متوفی قبل از سال ۹۵ فوت کرده باشد که بایستی گواهی تسلیم اظهارنامه مالیات بر ارث از اداره مالیات اخذ شود. البته بعد از صدور گواهی انحصار وراثت نامحدود هر زمان که بخواهید اموال را تقسیم یا انتقال دهید پرداخت مالیات بر ارث و اظهار نامه مالیاتی الزامی است. و نکته مهم اینکه این مالیات نه زمان مشخص دارد نه جریمه.
فقط اگر ظرف یک سال از تاریخ فوت متوفی اظهارنامه مالیاتی داده شود وراث از بعضی معاقیت های مالیاتی و امتیاز های اندک برخوردار میشوند.
همانطور که در ابتدای صفحه اشاره شد تیم تخصصی وکلای پارسای وکالت در انجام امور مالیاتی وراث را هم انجام میدهند که جدای از بحث مراحل انحصار وراثت است و بعد از آن انجام میشود البته فقط در تهران و کرج.
برای انحصار وراثت کجا برویم؟
اگر وکیل داشته باشید که تمام مراحل توسط وکیل دادگستری انجام خواهد شد در غیر این صورت بایستی با مدارک گفته شده به دفتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه نمایید و دادخواست صدور گواهی انحصار وراثت بدهید. شورای حل اختلاف آخرین محل اقامت متوفی که شما اعلام کنید صالح به صدور گواهی مذکور است. قبل از مراجعه به دفتر قضایی اگر وکیل ندارید حتما استشهادیه محضری تهیه کنید که وقتتان هدر نرود.
سهم دولت از انحصار وراثت چقدر است؟
دولت سهمی ندارد و فقط هزینه دادرسی به مبلغ حدود ۲۰۰ هزار تومان در دفتر خدمات الکترونیک پرداخت می شود.
هزینه انحصار وراثت چقدر است؟
پرداخت مبلغ حدود ۲۰۰ هزار تومان در دفتر خدمات الکترونیک قضایی
هزینه نشر آگهی انحصار ورثه چقدر است؟
در سال ۱۴۰۲ رایگان است.
سوال مهم:
یعنی برای فوت شدگان قبل از سال ۹۵ مثلا امسال ۱۴۰۲ مالیات بر ارث حذف شده است؟
توجه داشته باشید فقط برای گرفتن گواهی حصر وراثت است که گواهی تسلیم اظهارنامه مالیاتی لازم نیست و جزء مدارک لازم محسوب نمیشود وگرنه برای تقسیم اموال و انتفال ماترک به دیگری پرداخت مالیات بر ارث الزامی است. مجددا تاکید میکنیم که اگر متوفی قبل از فروردین ۱۳۹۵ فوت شده باشد از مراحل انحصار وراثت و مدارک دادخواست آن گواهی تسلیم اظهارنامه مالیاتی است.
انواع گواهی:
اگر متوفی دارای اموال باشد بایستی گواهی انحصار وراثت نامحدود اخذ کرد و اگر دارای اموال نیست صرف گرفتن گواهی انحصار وراثت محدود کفایت می کند. توجه داشته باشید اگر بعداً بخواهید ملک یا مال موروثی را بفروشید نیازمند گواهی انحصار وراثت نامحدود می باشید.
از لحاظ هزینه بین این دو تفاوت نیست. اما حیث مدت زمان بین آنها اختلاف است. از مراحل اخذ گواهی انحصار وراثت نامحدود انتشار آگهی است. فاصله بین انتشار آگهی در روزنامه تا زمان صدور گواهی یک ماه است. در خصوص نشر آگهی نیز لازم نیست کار خاصی انجام بدهید شعبه شورای حل اختلاف به پرونده رسیدگی می کند و خودشان رایگان نشر آگهی می کنند.
مراحل انحصار وراثت نامحدود و محدود با وکیل پایه یک در تهران و کرج
- حدود ۴۰ روز برای انحصار وراثت نامحدود و حدود ۱۰ روز انحصار وراثت محدود
- حق الوکاله با تمام هزینه ها چهار میلیون و دویست هزار تومان. نصف مبلغ در ابتدا دریافت می شود و نصف دیگر پس از صدور گواهی انحصار وراثت
- در صورت تمایل موکل مراحل مالیات بر ارث در تهران و کرج هم توسط وکیل متخصص مالیات بر ارث انجام میشود.
گواهی است که توسط شورای حل اختلاف آخرین محل اقامتگاه متوفی صادر می شود و در آن ورثه و میزان سهم آنها از ارث مشخص می شود.
آثار داشتن گواهی حصر وراثت چیست؟
ورثه یا هر ذی نفعی برای هر اقدام حقوقی در ادارات دولتی، دفاتر اسناد رسمی، بانک ها و … نیازمند گواهی مذکور است. بنابراین اگر انحصار وراثت نکنیم امکان تقسیم و یا انتقال ترکه و مراجعه به ادارات دولتی بانک ها نیست.کسی جانشین و قائم مقام شخص فوت شده است که نام به عنوان وارث در گواهی فوت آمده باشد.
مدارک لازم برای درخواست انحصار وراثت چیست؟
- گواهی فوت متوفی که از سال ۹۵ در بعضی استان ها از جمله تهران به صورت الکترونیکی و از طریق سامانه درخواست گواهی فوت اخذ می شود. اگر گواهی فوت ندارید هم ما میتوانیم برای شما اخذ کنیم و هم اینکه اگر یکی از ورثه به هر اداره ثبت احوالی در هر کجای کشور مراجعه کنند به راحتی اخذ می کنند.
- استشهادیه محضری
- شناسنامه متوفی
- عقدنامه یا رونوشت
- شناسنامه وراث
- احیاناً وصیت نامه رسمی شخص فوت شده
- گواهی تسلیم اطهارنامه مالیاتی برای متوفیان قبل از سال ۹۵ که تاکنون اقدامی نکرده اند.
- نگران ناقص بودن مدارک یا عدم همکاری سایر ورثه نباشید با ما تماس بگیرید
برگه استشهادیه محضری حصر ورثه چیست؟
یکی از مراحل انحصار وراثت داشتن برگه استشهادیه است، به این صورت که ۳ نفر در یکی از دفاتر اسناد رسمی حاضر می شوند و با پر کردن فرم مخصوص استشهادیه افراد فوت شده، گواهی می کنند که ورثه متوفی چه کسانی هستند؛ دفتر اسناد رسمی نیز امضا ایشان را گواهی و تصدیق می کند.
توجه داشته باشید که اگر موکل بخواهد توسط وکیل انحصار وراثت وکلای پارسای بدون نیاز به حضور موکل و تدارک شهود ، استشهادیه محضری تهیه میشود. و حتی نیاز به آوردن شاهد توسط موکل هم نخواهد بود.
قانون جدید انحصار وراثت چیست؟
قانون جدیدی وجود ندارد فقط برای فوت شدگان قبل از سال ۹۵ نیاز به اخذ گواهی تسلیم اظهارنامه مالیات بر ارث یا مفاصاحساب مالیاتی برای گرفتن گواهی انحصار وراثت است.
گواهی تسلیم اظهارنامه مالیاتی چیست؟
همانطور که میدانید یکی از وظایف وراث پرداخت مالیات بر ارث است و برای شروع اینکار یکی از وراث باید اظهارنامه الکترونیکی ثبت کند اما اگر متوفی قبل از سال ۱۳۹۵ فوت شده باشد و وراث هنوز اقدامی برای انجام مراحل انحصار وراثت نکرده باشند موظفند که ابتدا و قبل از دادخواست و یا حین انجام مراحل انحصار در شورا، اظهارنامه مالیت بر ارث را ثبت کنند. پس از آن گواهی از اداره مالیات مینی بر اینکه اظارنامه مالیات بر ارث ثبت شده است دریافت میشود و به شورای حل اختلاف داده میشود که به گواهی تسلیم اظهارنامه مالیات بر ارث معروف است.
اما وراث فوت شدگان بعد سال ۱۳۹۵ مثلا امسال ۱۴۰۲ میتوانند اظهارنامه مالیاتی را بعد از انحصار وراثت ثبت کنند
آخرین تغییرات مراحل صدور گواهی انحصار وراثت در رویه قضایی
مطابق بخشنامه شماره ۳۸۳۸۴ مورخ ۷ /۷/ ۱۳۹۹ وزارت دادگستری اگر متوفی دارای اموالی بیشتر ۵۰۰ میلیون ریال معادل ۵۰ میلیون تومان باشد گواهی انحصار وراثت نامحدود صادر می شود و نیازمند نشر آگهی است.
بنابراین اگر شخص فوت شده اموالی کمتر از مبلغ ۵۰ میلیون تومان داشته باشد شوراهای حل اختلاف گواهی انحصار وراثت محدود صادر می‌کنند .مدت زمان آن به دلیل حذف پروسه نشر آگهی بسیار کوتاه تر خواهد بود .
مدت زمان اخذ انحصار وراثت محدود دارای اموال کمتر از پانصد میلیون ریال ۳ تا ۷ روز کاری است شایان ذکر است که سابق بر این ملاک برای حصر ورثه نامحدود سی میلیون ریال بود که هم اکنون مطابق بخشنامه جدید انحصار وراثت مذکور که مورد تایید ریاست قوه قضاییه در مورخ دوم مهر ۹۹ هم قرار گرفته است، اموال متوفی معادل ۵۰ میلیون تومان است.
در صورتی که تهیه استشهادیه هم به عهده ما باشد یک میلیون تومان اضافه میشود.
در صورت عدم همکاری وراث در مراحل انحصار وراثت چه باید کرد؟
ممکن است که به هر دلیل یکی از وراث یا حتی به چند نفر از آنها دسترسی نباشد و یا همکاری لازم را نداشته باشند و یا خارج از کشور باشند. به عبارت دیگر به مدرک شناسنامه ایشان دسترسی نیست در این موارد به تقاضای ذی نفع شورای حل اختلاف از اداره ثبت احوال در این خصوص استعلام می کند. پس نگران عدم همکاری یکی از وراث مطلقاً نباشید. کلا قاعده اینطور است که با درخواست وکیل یا دادخواست دهنده نواقص مدارک از اداره ثبت احوال استعلام خواهد شد. نکته دیگر اینکه وقتی وراث به طبقه دوم و سوم میرسند رویه شوراهای حل اختلاف تهران استعلام است تا محرز شود کسی از طبقه اول باقی نمانده است. ضمنا استعلام نیلز به پرداخت هزینه ندارد.
برای گرفتن حصر ورثه باید به اداره دارایی مراجعه کرد؟
خیر، مگر اینکه متوفی قبل از سال ۹۵ فوت کرده باشد که بایستی گواهی تسلیم اظهارنامه مالیات بر ارث از اداره مالیات اخذ شود. البته بعد از صدور گواهی انحصار وراثت نامحدود هر زمان که بخواهید اموال را تقسیم یا انتقال دهید پرداخت مالیات بر ارث و اظهار نامه مالیاتی الزامی است. و نکته مهم اینکه این مالیات نه زمان مشخص دارد نه جریمه.
فقط اگر ظرف یک سال از تاریخ فوت متوفی اظهارنامه مالیاتی داده شود وراث از بعضی معاقیت های مالیاتی و امتیاز های اندک برخوردار میشوند.
همانطور که در ابتدای صفحه اشاره شد تیم تخصصی وکلای پارسای وکالت در انجام امور مالیاتی وراث را هم انجام میدهند که جدای از بحث مراحل انحصار وراثت است و بعد از آن انجام میشود البته فقط در تهران و کرج.
برای انحصار وراثت کجا برویم؟
اگر وکیل داشته باشید که تمام مراحل توسط وکیل دادگستری انجام خواهد شد در غیر این صورت بایستی با مدارک گفته شده به دفتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه نمایید و دادخواست صدور گواهی انحصار وراثت بدهید. شورای حل اختلاف آخرین محل اقامت متوفی که شما اعلام کنید صالح به صدور گواهی مذکور است. قبل از مراجعه به دفتر قضایی اگر وکیل ندارید حتما استشهادیه محضری تهیه کنید که وقتتان هدر نرود.
سهم دولت از انحصار وراثت چقدر است؟
دولت سهمی ندارد و فقط هزینه دادرسی به مبلغ حدود ۲۰۰ هزار تومان در دفتر خدمات الکترونیک پرداخت می شود.
هزینه انحصار وراثت چقدر است؟
پرداخت مبلغ حدود ۲۰۰ هزار تومان در دفتر خدمات الکترونیک قضایی
هزینه نشر آگهی انحصار ورثه چقدر است؟
در سال ۱۴۰۲ رایگان است.
سوال مهم:
یعنی برای فوت شدگان قبل از سال ۹۵ مثلا امسال ۱۴۰۲ مالیات بر ارث حذف شده است؟
توجه داشته باشید فقط برای گرفتن گواهی حصر وراثت است که گواهی تسلیم اظهارنامه مالیاتی لازم نیست و جزء مدارک لازم محسوب نمیشود وگرنه برای تقسیم اموال و انتفال ماترک به دیگری پرداخت مالیات بر ارث الزامی است. مجددا تاکید میکنیم که اگر متوفی قبل از فروردین ۱۳۹۵ فوت شده باشد از مراحل انحصار وراثت و مدارک دادخواست آن گواهی تسلیم اظهارنامه مالیاتی است.
انواع گواهی:
اگر متوفی دارای اموال باشد بایستی گواهی انحصار وراثت نامحدود اخذ کرد و اگر دارای اموال نیست صرف گرفتن گواهی انحصار وراثت محدود کفایت می کند. توجه داشته باشید اگر بعداً بخواهید ملک یا مال موروثی را بفروشید نیازمند گواهی انحصار وراثت نامحدود می باشید.
از لحاظ هزینه بین این دو تفاوت نیست. اما حیث مدت زمان بین آنها اختلاف است. از مراحل اخذ گواهی انحصار وراثت نامحدود انتشار آگهی است. فاصله بین انتشار آگهی در روزنامه تا زمان صدور گواهی یک ماه است. در خصوص نشر آگهی نیز لازم نیست کار خاصی انجام بدهید شعبه شورای حل اختلاف به پرونده رسیدگی می کند و خودشان رایگان نشر آگهی می کنند.
نمونه گواهی انحصار وراثت نامحدود در سال ۱۴۰۲
نمونه دادخواست انحصار وراثت نامحدود توسط وکیل
نمونه گواهی فوت متوفی
مدت زمان گرفتن و مدت اعتبار گواهی انحصار وراثت
اگر به ما گروه وکلای پارسای وکالت برای گرفتن گواهی وکالت می دهید برای نامحدود ۴۰ روز و برای گرفتن گواهی محدود یک هفته کاری زمان لازم است. گواهی انحصار وراثت دائمی است و برای همیشه قابل استفاده است.
گرفتن المثنی انحصار وراثت چگونه است؟
هر کدام از ذی نفعان و ورثه می توانند با مراجعه به مرجع صادر کننده گواهی، درخواست کپی برابر اصل کنند.محدودیتی در ایت زمینه نیست
آیا امکان اعتراض به گواهی انحصار وراثت وجود دارد؟
بله هر کسی که نسبت به به مفاد آن اعتراض داشته باشد بدون قید مدت می تواند نسبت به اعتراض اقدام نماید
اگر کسی از متوفی طلب داشته ولی اسامی وراث را نمی داند، این امکان وجود دارد که برای اخذ گواهی اقدام نماید؟
بله اگر وراث گواهی را اخذ نکرده باشند هر ذی نفعی می تواند از شورای حل اختلاف با ذکر دلیل ، تقاضای صدور گواهی انحصار وراثت برای فرد فوت شده کند.
اگر یکی از وراث خارج از کشور باشد و مدارک هم نمی دهد چه باید کرد؟
این سوال پاسخ داده شد هرکدام از وراث می تواند به تنهایی و بدون مدارک سایر وراث هم تقاضای صدور گواهی حصر ورثه کند در صورت اصل مدارک، از اداره ثبت اخوال استعلام خواهد شد.
آیا دیر پرداخت کردن مالیات یا گرفتن گواهی انحصار وراثت مشمول جریمه است؟
خیر نگران نباشید بر طبق آخرین تغییرات قانون مالیات های مستقیم تاخیر در دادن اظهار نامه مالیات بر ارث مشمول جریمه نیست. مشروط بر اینکه متوفی بعد از ۱۳۹۵/۱/۱ فوت کرده باشد. بنابراین نه دادن اهزنامه مالیات بر ارث مدت دارد و نه گرفتن انحصار وراثت.
چگونه حق الوکاله دریافت میکنید؟
دو میلیون و صد هزار تومان در ابتدا و همین مبلغ پس از دریافت گواهی و در انتها
آیا حضور همه ورثه الزامی است؟
خیر اقدام یکی از ورثه برای گرفتن انحصار وراثت کافی است.برای دادن وکالت به ما هم مراجعه یکی از ورثه کفایت میکند. فقط ورثه ای که اقدام میکند لزوما باید در سامانه ثنا ثبت نام کرده باشد با داشتن ثنا دادن وکالت از شهرستان یا مراجعه نکردن به دفتر و به صورت غیر حضوری هم میسر است.
شما میتوانید استشهادیه رو هم تهیه کند؟
بله مبلغ یک میلیون تومان اضافه میشود
- یکی از مراجعین پرسیده است که من با برادرم قهر هستم ولی می دانم او انحصار وراثت کرده است ولی هیچ اطللاعات دیگری ندارم مغازه پدری را هم در حال استفاده است؟
در جواب باید گفت اگر مطمئن هستید که گواهی اخذ شده است ولی شما اطلاعاتی در مورد شعبه و کلاسه پرونده ندارید توصیه می کنیم به ساختمان مرکزی شورای حل اختلاف در تهران مراجعه کنید تا از طریق رایانه با جستجوی نام متوفی و وراث از شعبه صادر کننده گواهی مطلع شوید.
- یکی دیگر از مراجعین پرسیده است، بیش از ده سال قبل انحصار وراثت کرده ایم ولی الان مدارک آن گم شده است چه باید کرد؟
بهتر است که بدون اینکه اعلام کنید قبلاً تقاضای صدور گواهی مذکور را کرده اید دوباره اقدام به اخذ آن کنید.
- سوال شده که پدر بزرگ ما در قم فوت شده است، امکان اخذ گواهی حصر وراثت از تهران هست؟
بر طبق قانون شورای حل اختلاف آخرین محل اقامت متوفی صالح به صدور گواهی است. اما می توانید اعلام کنید که در تهران زندگی می کرده است، در این خصوص کنکاش نخواهد شد، بنابراین اعلام اشتباهی محل فوت متوفی ضمانت اجرایی ندارد.
اگر کسی به صورت عمدی یکی از وراث را از شورای حل اختلاف پنهان کند و گواهی انحصار وراثت خلاف واقع اخذ کند مرتکب جرم کلاه برداری شده است (ماده ۹ قانون تصدیق انحصار وراثت)
تنظیم شخصی سند رسمی انتقال مال منقول و غیر منقول با گواهی انحصار وراثت محدود میسر نیست.
اگر به شخصی، غیر از وکیل دادگستری وکالت در اخذ گواهی انحصار وراثت داده شود هرچند وکالت محضری و اداری باشد، لزوماً بایستی این کار توسط وکیل دادگستری انجام شود.
قابل توجه هم وطنان عزیز در خارج کشور که در ایران نیازمند وکیل برای اخذ گواهی انحصار وراثت هستند، می توانند با تلفن های دفتر با ما در تماس باشند
وراث چه کسانی هستند؟
سوالی است که جواب آن مفصل است اجمالاً اینکه مذاهب و ادیان شناخته شده در قانون اساسی در مسئله ارث از مقررات مربوط به خود پیروی می کنند اما برای ایرانیان مسلمان و شیعه ملاک عمل مقررات قانون مدنی است. وراث نسبی بر طبق قانون ۳ دسته هستند که در صورتی که حداقل یک نفر از طبقه قبل باشد نوبت به افراد طبقه بعد نمی رسد.
طبقات ارث مطابق قانون مدنی
- طبقه اول:
- همسر متوفی
- پدر و مادر
- فرزندان و در نبود فرزند، نوه یا نوه ها
- طبقه دوم:
- پدر بزرگ و مادربزرگ
- همسر متوفی
- خواهر و برادر و در نبود ایشان فرزندان آنها
- طبقه سوم:
- همسر متوفی، عمه، عمو، دایی، خاله متوفی و در نبود ایشان فرزندان آنها
- در نبودن افراد مذکور نوبت به عمه، عمو، خاله، دایی، پدر و مادر متوفی می رسد.
زن و شوهر به عقد دائمی هم در تمام طبقات جزء وراث محسوب می شوند.
برای مطالبه مهریه از وراث هم نیاز به انحصار وراثت است؟
بله قطعاً، چه از طریق دادگاه مطالبه مهریه شود و چه از طریق اداره اجرای ثبت، یکی از مدارک لازم گواهی حصر وراثت است. توضیح مختصر اینکه اگر متوفی مالی داشته باشد اول بدهی او مثل مهریه پرداخت می شود و بقیه مال بین وراث تقسیم خواهد شد.
در مورد گم شدن انحصار وراثت توضیح بدهید؟
عنایت داشته باشید اگر شماره پرونده و شعبه را داشته باشید به راحتی می توان کپی برابر اصل درخواست کرد. اگر آن هم نداشته باشید و بدانید در کدام شهر بوده و مربوط به هفت هشت سال اخیر باشد از طریق جستجوی کدملی در رایانه دادگاه یا شورا قابل پیگیری است. اگر پرونده قدیمی باشد و در بایگانی راکد باشد نیازمند دانستن شماره پرونده و شعبه است. نکته ظریف اینکه اگر سابقاً در دفترخانه انتقال صورت گرفته باشد حتماً یک نسخه کپی در مدارک آن دفترخانه و سند تنظیمی وجود دارد. بنابراین می توانید به آنجا مراجعه کنید و اگر هیچ یک از موارد بالا نیست خوب دوباره باید دادخواست داد.
مراحل انحصار وراثت خانه چگونه است؟
در این مطلب مراحل گام به گام انحصار وراثت نوشته شده است و بهتر است از ابتدا مطالعه کنید. اما به صورت خلاصه اگر شما گواهی مذکور را اخذ نکنید وراث نمی توانند بفروشند و تقسیم کنند ملک نیز چنین است و ابتدا گواهی حصر وراثت تقاضا می شود و پس از آن با دادن اظهارنامه مالیات بر ارث توسط یکی از ورثه، مالیات پرداخت می شود. بعد از آن هرکدام از ورثه به تنهایی می توانند سهم خود را از ملک ولو با عدم رضایت سایر ورثه انتقال رسمی بدهد. بدیهی است که همه ورثه با هم می توانند کل ملک موروثی را به نام هرکه بخواهند انتقال رسمی بدهند و یا حتی به اداره ثبت اسناد مراجعه کنند و تقاضای سند تفکیکی به قدرالسهم خود کنند مراحل انحصار وراثت خودرو هم مثل ملک است.
ممکن است منظور شما از این پرسش این باشد مالیات بر ارث آپارتمان یا خانه چقدر است؟
همتنطور که میدانید به مراحل حصر وراثت و صدور رای بهتر است در مدت یکسال اظهارنامه مالیات بر ارث بدهید و اگر آپارتمانی باشد ممیز مالیاتی با در نظر گرفتن فاکتور های مختلف مثل جای ملک، سال ساخت و … و با در نظر گرفتن قیمت منطقه ای هفت و نیم درصد را برای وراث طبقه اول مشخص میکند. بعضی ممکن است فکر کنند قیمت تعیین شده حدود قیمت معاملاتی در مشاورین املاک ( بنگاه) است در حالیکه اینطور نیست و بسیار کمتر است. کما اینکه در ابلا توضیح داد وکلای پارسای وکیل مالیات بر ارث در تهران هم هستند به عنوان مثال در پرونده ای که چندی قبل برای موکل پرداخت مفاصا حساب مالیات بر ارث را قبول وکالت کرده بودیم مالیات آپارتمان ۱۲ میلیاردی حدود ۳۸ میلیون شد.
در خصوص مراحل انحصار وراثت املاک قولنامه ای هم سئوال می شود. در صورتی که متوفی ملکی فاقد سند رسمی داشته است اگر وراث بخواهند تقسیم کنند و بفروشند به صورت سند عادی (چه در نزد بنگاه یا غیر آن و چه با کد رهگیری و غیر آن) نیازمند گواهی انحصار وراثت هستند تا مشخص شود که ورثه زمان فوت متوفی به صورت قانونی چه کسانی بوده اند. فرض کنید کسی خریدار زمین قولنامه ای باشد او حتماً بایستی مطالبه نسخه ای از گواهی مذکور کند تا مطمئن شود همه ورثه امضاء کرده و فروخته اند.
نکته : هرکس از ورثه که برای اعطای وکالت به دفتر وکالت مراجعه می کند برای گرفتن انحصار ورثه میبایستی در سامانه ثنا ثبت نام کرده باشد.
نمونه دادخواست انحصار وراثت توسط ذی نفع
به استحضار خوانندگان محترم رسید که هر یک از ورثه و همچنین هر ذی نفعی می تواند دادخواست مربوطه را از طریق دفتر خدمات الکترونیک قضایی تقدیم شورای حل اختلاف آخرین اقامتگاه قانونی متوفی کند.
فرض کنید مردی فوت کرده است و ورثه او، همسر، مادر و ۲ فرزند پسر و دختر است. اگر عروس خانواده (همسر پسر متوفی) قصد داشته باشد مهریه را به اجرا گذاشته و سهم الارث شوهر را توقیف کند، نیازمند گواهی انحصار وراثت است. بنابراین او ذی نفع این درخواست است.
مثال دیگر، فرض کنید ملکی به صورت قولنامه ای و با مبایعه نامه و دادن وکالت رسمی فروخته شده باشد، حال اگر فروشنده فوت کند، خریدار برای دادن دادخواست به طرفیت وراث برای الزام ایشان به تنظیم سند رسمی ناگزیر به داشتن گواهی پیش گفته است؛ پس او نیز ذی نفع در دادخواست انحصار وراثت فروشنده متوفی خواهد بود.
تفاوت حصر وراثت با انحصار وراثت چیست؟
منظور از هر دو اصطلاح یکی است و تنها اختلاف در لفظ و عبارت است و گرنه در عمل و رویه قانونی یکی هستند.
ماترک متوفی چیست؟
منظور از ماترک، اموال و حقوقی است که از متوفی باقی مانده است. مانند مال منقول، وجه نقد (سپرده در بانک)، خودرو، و مال غیر منقول مانند زمین، خانه و … و حقوق مثل حق قصاص، شفعه، حق خیار و … طلب متوفی از شخص دیگر هم جزء دارایی و اموال او محسوب می شود و وراث به عنوان قائم مقام قانونی او می توانند مطالبه و اقامه دعوی کنند.
هر شخصی می تواند تا یک سوم اموال (ثلث) را به نفع هر شخص یا اشخاص از ورثه و غیر آن وصیت کند. در فقه و حقوق مالکیت وراث نسبت به ترکه وقتی کامل و مشخص می شود که دیون و وصایای متوفی از کل ترکه خارج شده باشد. به عبارت دیگر پس از کم کردن وصیت درست قانونی و پرداخت بدهی متوفی هر آنچه از اموال متوفی مانده باشد بین وراث تقسیم خواهد شد.
مراحل انحصار وراثت به طور خلاصه:
۱-تهیه مدارک لازم مثل استشهادیه
۲-ثبت نام ثنا یکی از وراث
۳-ثبت دادخواست در دفتر خدمات الکترونیک قضایی
۴-مراجعه به شعبه ارجاع شده شورای حل اختلاف
۵- رفع نقص کردن مدارک و در صورت لزوم پیگیری استعلامات
۶- نشر آگهی در انحصار وراثت نامحدود
۷- پس از گدشتن ۳۰ روز از آگهی مراجعه جهت دریافت رای برابر اصل به نعداد ورثه از شورای حل اختلاف
اظهارنامه مالیات بر ارث
شرایط انحصار وراثت و مبلغ و درصد مالیات بر ارث محل سؤال بسیاری است. امور باقی مانده با لحاظ برخی معافیت‌ها از متوفی مشمول مالیات است که در ادامه نکات ضروری در خصوص مالیات ارث بر خوانندگان محترم تقدیم میشود:
- همان طور که گفته شد طبقات ارث و وارث ۳ دسته هستند و مالیات آنها هم کاملاً متفاوت است. هر چه طبقه بالاتر باشد مالیات بر ارث بیشتر است.
- تأخیر در دادن اظهارنامه مالیاتی متوفیان بعد از ۱/۱/۱۳۹۵ مشمول جریمه نیست و در هر زمان می‌توان اظهارنامه مالیاتی داد. فقط بهتر است که تا یکسال بعد فوت لااقل اظهارنامه مالیاتی را ثبت کنید حتی اگر مبلغی فعلا نمیخواهید پرداخت کتید به این دلیل که از مختصر امتیازهای معافیتی مثل هزینه کفن و دفن و امثالهم محروم میشوید.
- هر یک از ورثه به‌تنهایی و به قدر السهم خود می‌تواند اظهارنامه مالیاتی بدهد.
- می‌توان فقط به صورت موردی مالیات یکی از دارایی‌های متوفی (ماترک) را پرداخت و مالیات مابقی اموال را به آینده موکول کرد.
- گرفتن گواهی انحصار وراثت مدت ندارد به عبارت دیگر هر زمان می توان برای آن اقدام کرد. نکته مهم این است که اگر شخص فوت شده بعد از فروردین ۹۵ فوت شده باشد حتی برای تأخیر در پرداخت مالیات بر ارث و اظهارنامه مالیاتی هم جریمه در کار نخواهد بود.
- فرزندی که قبل از پدر یا مادر فوت کند ارث نخواهد برد فرض کنید پدری ۴ فرزند داشته باشد و یکی از فرزندان در سال ۹۸ و مادر در سال ۹۹ فوت کرده باشد وراث پدر فقط ۳ فرزند باقی مانده است و نه نوه یعنی فرزندان فوت شده ارثی نخواهد برد. در مثال دیگر فرض کنید پدر در سال ۹۸ فوت کرده و ۴ فرزند داشته و یکی از فرزندان در سال ۹۹ فوت می کند در این صورت نوه قدرالسهم پدر یا مادرش از پدربزرگ ارث می برد.
- مالیات بر ارث چقدر است و به چه چیزهای دیگری تعلق می گیرد؟ به طور خلاصه: الف) وراث طبقه اول کسانی که شهید اعلام می شوند مالیات بر ارث ندارند. ب) وسایل منزل متوفی هر چند گران قیمت و نفیس مالیات ندارد. ج) برای دریافت وجوه در بانک متوفی ۳% مالیات است. د) ۲% وسایل نقلیه موتوری مالیات است. هـ) برای اموال غیر منقول (املاک) حدود ۱۵% ماخذ ارزش های مالیاتی املاک – که بسیار کمتر از قیمت معاملاتی در مشاورین املاک و جامعه است – برای طبقه اول و حدود ۳۰% طبقه دوم و حدود ۶۰% طبقه سوم – یک مثال عمومی و کاربردی: وقتی شما آپارتمانی را بخواهید به صورت سند رسمی در دفتر اسناد رسمی انتقال دهید فروشنده بایستی مالیات نقل و انتقال پرداخت کند. این میزان مالیات را ۳ برابر کنید میزان مالیات بر ارث آن آپارتمان به دست می آید.
- بر طبق قانون جدید مالیات های مستقیم دیگر لازم نیست که همه ورثه اظهارنامه مالیاتی بدهند و کل مالیات بر ارث پرداخت شود. فرض کنید که بعضی از ورثه همکاری نمی کنند یا مالیات نمی دهند یا خارج از کشور هستند و امثالهم. در حال حاضر هر کدام از ورثه می تواند به قدرالسهم خودش مالیات پرداخت کند و بدیهی است، همان میزان سهم خود هم حق تصرف حقوقی و احیاناً فروش آن را دارد.
- انحصار وراثت با تقسیم اموال کاملاً متفاوت است اگرچه در اصطلاحات عامیانه بعضی می گویند یا می پرسند که انحصار وراثت خانه مثلاً چگونه است. در واقع آنها سؤال در تقسیم اموال دارند. عنایت داشته باشید که در شورای حل اختلاف و در دادخواست صدور گواهی انحصار وراثت، تقسیم اموال انجام نمی شود و اساساً لیست اموال هم در گواهی مذکور ذکر نمی شود. فقط میزان سهم هر یک از ورثه از ماترک (آنچه ارث رسیده) مشخص می شود.
- در عمل محدودیتی برای اعتراض و درخواست اصلاح رأی گواهی انحصار وراثت وجود ندارد و هر کس این (ذینفع) که مدعی است اشتباهی رخ داده می تواند اعتراض و درخواست اصلاح کند.
- نکته کاربردی که باید بدانیم این است که لزوماً یکی از ورثه نباید درخواست صدور گواهی حصر وراثت کند. قانون حصر وراثت چنین است که اگر شخصی نفعی در گواهی مذکور هم دارد می تواند با اثبات آن دادخواست حصر وراثت متوفی را به شورا تقدیم کند. مثلاً فرض کنید شما چکی از شخصی دارید که فوت شده است بدیهی است که بایستی بر علیه وراث اقامه دعوی کنید و وراث هم به هر دلیل انحصار وراثت نکرده اند و یا شما (طلبکار) به آن دسترسی ندارد. در اینجا صاحب و دارنده چک می تواند تقاضای صدور انصار وراثت متوفی صاحب چک را کند.
- ورثه کسی است که زنده باشد. اگرچه که به صورت حمل و در شکم مادر باشد بنابراین اگر فرزندی قبل از والدین فوت کرده باشد نه او نه فرزندانش ارث نمی برند.
- خوانده در دادخواست انحصار وراثت وجود ندارد، تعبیر ما حقوقی ها از امور حسبی است و دعوی ترافعی نیست که خوانده داشته باشد.
- در خصوص دریافت مجدد گواهی انحصار وراثت هم به کرات سؤال می شود به صورت خلاصه اینکه هر وقت بخواهید می تواند به شعبه شورای صادر کننده رأی مراجعه کنید و درخواست کپی برابر اصل کنید و محدودیتی نیست. ولی اگر سابقاً انحصار ورثه ای شده باشد که گم شده باشد که را اصلاً نمی دانیم کجا بوده دیگر چاره ای نیست به جز درخواست مجدد گواهی انحصار وراثت.
- یکی از تشریفات گرفتن گواهی انحصار وراثت شهادت شهود است. از شرایط استشهادیه این است که ۳ نفر بایستی به دفتر اسناد رسمی مراجعه کنند و فرم مربوطه که در آن اسم و مشخصات متوفی و تاریخ فوت ایشان و مشخصات ورثه است را امضاء کنند و سر دفتر اسناد رسمی گواهی امضاء کند. هزینه گواهی امضاء و استشهادیه برای هر شاهد در سال ۱۴۰۲ به انضمام هزینه شهود و دفترخانه توسط وکلای پارسای یک میلیون تومان است.
- یکی دیگر از تشریفات صدور گواهی انحصار وراثت نامحدود انتشار آگهی در روزنامه کثیرالانتشار است. دانستن چند نکته ضروری است. الف) کلیه پروسه نشر آگهی توسط خود شورای حل اختلاف انجام می شود. ب) دانستن اینکه در کدام روزنامه چاپ شده و نسخه ای از آن را داشته باشید. نه اهمیت دارد و نه مزیتی. ج) شورای حل اختلاف به جهت نشر آگهی انحصار وراثت مبلغ و هزینه ای دریافت نمی کند.
- سخن از انحصار وراثت محدود و نامحدود پیش آمد تفاوت. اولاً در این است گواهی انحصار وراثت محدود نیازی به انتشار آگهی در روزنامه کثیرالانتشار ندارد و ثانیاً در مواردی که متوفی مالی نداشته (کمتر از ۵۰ میلیون تومان) باشد گواهی انحصار وراثت محدود مفید فایده است.
- رویه همه شوراهای حل اختلاف در صدور گواهی پیش گفته این است که اگر وراث، طبقه دوم ارث باشند. در این خصوص از اداره ثبت احوال محل استعلام به عمل می آید تا محرز گردد که کسی از طبقه اول باقی نمانده است. همچنین در طبقه اول نیز اگر مدارک همه وراث (شناسنامه ها) کامل نباشد، رویه غالب شوراها چنین است که از اداره ثبت احوال استعلام می کنند.
نکته مهم: با توجه به اینکه پدر و مادر متوفی نیز جزء طبقه اول هستند و ارث میبرند و ممکن است یکی از ایشان قبلاً فوت کرده باشد. بهتر است مدرکی که دلالت بر فوت پدر یا مادر متوفی داشته باشد همراه داشته باشید. مثل شناسنامه ابطال شده، گواهی فوت یا گواهی انحصار وراثت در غیر اینصورت اگر احتمال زنده ماندن منطقی آنها باشد، توسط شورا در این خصوص نیز (فوت پدر یا مادر و یا هردو) استعلام به عمل می آید.
به افتخار اعلام می کنیم که در مدت زمان حدود ۴۰ روز کاری بدون نیاز به مراجعه موکل تمام مراحل توسط ما وکلای پایه یک دادگستری گروه پارسای انجام شده و گواهی تقدیم موکل خواهد شد.
- یکی از معایب دیر تقسیم کردن ارث و در رودربایستی و یا اختلاف گیر کردن این است که یکی از وراث نیز فوت می کند و برای او هم بایستی انحصار وراثت کرده و گواهی اخذ شود تا بتوان اموال را تقسیم کرد. فرض کنید فردی در سال ۹۰ فوت کرده وراث حین الفوت او همسر، پدر و ۲ فرزند است. در سال ۹۲ پدر او فوت می کند و در سال ۹۸ همسرش. اگر فرزندان فرد مذکور انحصار وراثت نکرده و یا تقسیم مال نکرده باشند اکنون نیازمند اخذ گواهی حصر وراثت پدر و همسر متوفی مهم هستند تا بتوان ماترک او را تقسیم کرد.
- اگر فرد ایرانی در خارج از کشور فوت شده باشد در ابتدا بایستی فوت او به تأیید سفارت یا کنسولگری ایران در کشور محل فوت برسد. پس از تأیید سفارت ایران در سیستم ثبت احوال ایران نیز فوت او ثبت می شود و می توان گواهی فوت را در ایران اخذ کرد.
- نبودن یکی از ورثه در ایران یا همکاری نکردن یکی از ورثه، ناپدید بودن او و … هیچکدام مانعی برای اخذ گواهی نیست و به سهولت هر کدام از ورثه چه تنهایی یا توسط وکیل دادگستری می تواند دادخواست و درخواست انحصار وراثت کند.
- همانطور که می دانید هر شخصی می تواند، یک سوم اموال خود را به نفع هر شخص یا اشخاصی وصیت کند. بنابراین اگر متوفی وصیت نامه رسمی دارد – وصیتی که در دفتر اسناد رسمی تنظیم شده است – بهتر است به شورای حل اختلاف در هنگام صدور گواهی حصر وراثت اعلام شود تا در آن منعکس شود. اما اگر وصیت متوفی بر طبق سند غیر رسمی و عادی است باید پس از صدور گواهی انحصار وراثت از دادگاه تنفیذ آن را درخواست کرد. البته اگر بین وراث بر سر آن اختلاف است.
- در مورد طبقه دوم ارث یعنی خواهران و برادران دانستن این نکته ضروری است که اگر کسی فوت کند و ورثه طبقه اول نداشته باشد. در صورتی برادر یا خواهر پدری ارث می برد که برادر و خواهر (ابوینی) از یک پدر مادر و برادر و خواهر ( امی) مادری نداشته باشد. به زبان ساده تر بر طبق قانون و فقه برادر و خواهران ابوینی و امی بر برادران و خواهران ابی اولویت دارند. شاید علت را بپرسید و دلیل این تبعیض را بخواهید؟ نمی دانیم! تقسیم ارث بین مادری ها به صورت مساوی است ولی بین ابوینی ها یا ابی ها به نسبت پسر ۲ سهم و دختر۱ سهم است. علت آن را نمی دانیم!
- ممکن است سؤال کسی باشد که شورای حل اختلاف چگونه آخرین اقامتگاه متوفی را شناسایی می کند و خود را صالح رسیدگی میداند. جواب این است که معمولاً به اظهار درخواست کننده و نشانی اعلام شده از متوفی در برگ شهادت شهود (استشهادیه) نگاه می کنند
گواهی حصر وراثت برای سهام عدالت
دارایی هر شخص بعد از فوت به صورت قهری به وراث به عنوان قائم مقام قانونی متوفی منتقل می شود. البته همانطور که یادآوری شد وراث برای رسیدن و انتقال قانونی ماترک ناگزیرند مراحلی را طی کنند و گفته شد که اولین اقدام از مراحل تقسیم ارث، گرفتن گواهی انحصار وراثت است به سهام شرکت های بورسی و غیر بورسی متوفی هم جزء ماترک (اموال متوفی) است و برای دریافت و انتقال سهام عدالت حصر وراثت لازم است. بنابراین در جواب به کسانی که سؤال می پرسند در مورد نحوه دریافت سهام عدالت متوفیان، جواب این است که ابتدا گواهی حصر وراثت اخذ کنید.
نوشته شده در تاریخ 1402/12/26 توسط تیم حقوقی موسسه
کلمات کلیدی: